Blogs

Berthold Gunster, de bedenker van het principe van omdenken, legt uit “Omdenken is zeker geen zweverig zelfhulpmiddel of een creatief proces, het vereist om uit je comfort zone te komen.” Berthold vervolgt “Een probleem is de spanning tussen verwachting en feiten. Of een FEIT een mogelijkheid is of een probleem, hangt af van onze verwachting. Soms zijn feiten te beïnvloeden, soms niet. Dus wat doe je met problemen die je niet kunt veranderen?”

Hij adviseert om in ieder geval te stoppen met problemen te maken van het hebben van een probleem. Neem waar en constateer dat iets shit is, maar stop verder. Blijf vooral niet hangen. Sommige mensen noemen dit ‘piekeren’.

Omdenken is geen oplossen. Omdenken is het accepteren van de feiten en hieraan iets toevoegen. Hij noemt als voorbeeld van omdenken de Rockband Iron Maiden, waarvan vrijwel alle muziek illegaal gedownload werd (disruptie). Door te achterhalen waar veel gedownload werd (bleek in Brazilië) konden ze daar uitverkochte concerten organiseren en hun verdienmodel aanpassen.

Wat is de mismatch in het onderwijs?

Berthold legt uit dat een PROBLEEM de spanning is tussen VERWACHTING en FEIT…. Wat als we dit toepassen op onderwijs? Wat is de mismatch volgens de pers en in actualiteitenprogramma’s? In de ranglijst staan:

• Lerarentekort
• Dalende leesvaardigheid in NL (Tip: Arjan Lubach over begrijpend lezen, uitzending NPO zondag 27 september 2020)
• Selectie op steeds jongere leeftijd
• Faalangst door toets cultuur

Kunnen we een mismatch omdenken?

Laten we er eens twee problemen uitpakken; selectie op jonge leeftijd en faalangst door een toets cultuur. Is dit écht een probleem? Ja, dat denk ik wel. Deze problemen zouden een oorzaak kunnen zijn van een toename in schaduw onderwijs (bijles, huiswerkbegeleiding, etc.) en passend onderwijs (extra oefenmateriaal, begeleiding, coaching, etc). Ondanks deze grote ‘investering’ daalt het niveau van het Nederlands onderwijs op de internationale ranglijsten. Is dit dan het echte probleem? Lager scoren, niet meer mee tellen in de championsleage?

Omdenken zou zijn een nieuw feit toevoegen aan de feiten…

Wellicht moeten we eens uitzoomen. Waarom toetsen we eigenlijk en wat meten we precies? En waarom is er maar één goed antwoord? Waarom zoveel aandacht voor cognitie? Alle mensen hebben immers verschillende kwaliteiten en referentiekaders.

Het huidige onderwijs systeem vergelijkt scores van een leerling met een fictieve ‘gemiddelde’ leerling. Je bent dus dommer of slimmer dan de ‘gemiddelde’ leerling. Nogal vervelend als je in de kleuterklas bij je eerste toets een lagere dan gemiddelde score haalt. Vanaf dat moment loop je rond met het stempel ‘dom’ en verwacht niemand veel van je. Wat een aanslag op je zelfbeeld. Dit zou het begin van faalangst ontwikkelen kunnen zijn.

Kinderen geboren tussen oktober en januari hebben een relatief voordeel. Ze zijn soms wel 25% ouder dan mede-klasgenoten en scoren mede daardoor hoger op toetsen. Niet het moment waarop je geboren bent zou je ontwikkel kansen moeten bepalen met voor- of nadelen in de vergelijking met het ‘gemiddelde’ kind. Het niveau van de ‘gemiddelde’ leerling verschilt bovendien per jaar, per school en per klas. We noemen dit ‘normering’. Hierdoor blijft, ongeacht het niveau, altijd een deel van de leerlingen zitten of zakken voor het eindexamen.

Waarom meten we geen individuele vooruitgang, zoals bij sport coaching gebruikelijk is? Toewerken naar een persoonlijk record is een topprestatie.

OMDENKEN - Wat als we geen toetsen meer doen op vaste momenten, maar de leerwinst meten?

Meer zoals bij zwemles voor diploma A. Alle kinderen hoeven ook niet op hetzelfde moment af te zwemmen. Dit doe je pas wanneer je alle vaardigheden onder de knie hebt en er dus écht klaar voor bent. Je hoeft kinderen dan niet te vergelijken met gemiddelden, enkel met zichzelf.  

OMDENKEN – Geen rapport, maar persoonlijk ontwikkelplan?

Ieder kind zou kunnen werken met een persoonlijk ontwikkelplan met daarin hoe een leerling zijn of haar doelen in een bepaalde periode gaat bereiken. De aanpak staat centraal en wat de leerling bij zijn of haar leerproces nodig heeft. De leerkracht of mentor houdt een vinger aan de pols voor korte en lange termijn doelen en zorgt voor begeleiding. Lijkt me een heel geschikte manier om ‘vroegtijdige selectie’ en bijbehorend neveneffect ‘faalangst’ te voorkomen.

Toekomst

Laten we het toetsen op vaste momenten loslaten en de praktijk in het onderwijs en in Integrale KindCentra (IKC’s) aanpassen.

Wat te denken van toekomstige persberichten over uitblinkende Nederlandse leerlingen in lef, creativiteit, kritisch denken en probleem oplossend vermogen.

Wat als dit alles lukt….?